Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) tarafından ortaya konan ve bugün 107 ülkenin taraf olduğu “Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi”, Almanya, Hollanda, Belçika, Avusturya, ve Fransa ile 31 Aralık 2020 gününden itibaren devreye girecektir. Bu Sözleşme’nin amacı, vergi kaçakçılığını, kara para trafiğini ve terörün finansmanını önlemek, vergi konusunda şeffaflığın oluşmasını sağlamaktır. İşbu Sözleşme, Türkiye açısından 2011 yılında imzalanmıştır.
Bu tarihten 6 yıl sonra, uygulamayı düzenleyen ve bugün itibarıyla 107 ülkenin taraf olduğu Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşmasını da Türkiye, 21.04.2017 tarihinde imzalamıştır ve bu anlaşma da 31.12.2019 tarihinde onaylanmıştır. Bu anlaşmaya göre, ilgili ülkeler, karşılıklılık ilkesine göre, ilgili ülkelerin mukimlerine ait finansal hesap bilgilerini, finansal kuruluşlardan toplayıp ayrı bir talep gerekmeksizin her yıl ilgili ülkeyle paylaşacaktır.
Türkiye’de otomatik bilgi değişimi için bilgileri toplamaya ve paylaşmaya yetkili tek makam, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı’dır. Bu kurum dışında hiçbir kurum, yurt dışındaki herhangi bir kuruma doğrudan bilgi paylaşımı işlemlerinde bulunamayacaktır.
“Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” uyarınca mevduat kuruluşları, saklama kuruluşları, yatırım kurumları ve belirli sigorta şirketlerinin, yurt dışında mukim olan müşterilerini tespit ederek Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirim yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kapsamda ilgili kuruluşlara verilen yurt dışı adres, telefon, mail adresleri ile vekaletnameler, vb. Gibi evraklardaki kişisel bilgilerde yurt dışına ait bilgilerin düzenlenmesi gerekmektedir.
Türkiye’nin ilk otomatik bilgi değişimi, 2018 yılında Norveç ve Letonya ile başlamıştır. Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ve Avusturya gibi ülkelerle Türkiye’nin (2019 yılına ait bilgilerin paylaşılacağı) 2020 yılı bilgi değişimi kapsamına alınmamışlardır. Buna istinaden 2019 yılı öncesi dönemler için, Türkiye tarafından bilgi değişimi yapılmayacaktır.
1-Hangi Bilgiler Paylaşılacaktır?
Türkiye’de bulunan finansal kuruluşlar, tespit ettikleri hesaplara ilişkin bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığına bildirecek ve Başkanlık bu bilgileri güvenli bir elektronik ağ üzerinden ilgili ülkelere gönderecektir.
Uluslararası otomatik bilgi değişiminin hem gerçek kişiler hem de şirketler üzerinde ciddi sonuçları olacaktır. Bu kapsamda; mevduat, saklama ve yatırım kuruluşları ile belirli sigorta şirketleri nezdindeki;
• Mevduat hesapları,
• Saklama hesapları,
• Ortaklık ve borç ilişkisi menfaati,
• Nakdi değer sigorta sözleşmeleri,
• Anüite sözleşmeleri,
• Düzenli ödeme sözleşmelerine
ilişkin finansal bilgiler paylaşılacaktır.
Türkiye’deki finansal kuruluşlarda tutulan finansal hesap bilgileri bilgi değişimi kapsamına girmekte olup, taşınmaz ve araç gibi taşınır bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir. Tüm hesap türlerinde hesabın yılsonu bakiyesi bildirime tabi olup, hesap bakiyelerinin kaynağına ilişkin (emekli aylığı, kira geliri gibi) bilgiler otomatik bilgi değişimi kapsamında değildir.
01.07.2017 tarihinden önce açılmış kurumlara ait hesaplarda hesap bakiyesinin 250.000 ABD dolarını geçmemesi durumunda, finansal kuruluşun bu hesabı yetkili kuruma bildirilmesi zorunlu olmayacaktır. Bireysel hesaplar için ise böyle bir üst veya alt sınır bulunmamaktadır. 01.07.2017 tarihinden sonra açılan hem bireysel hesaplar hem de kurum hesapları bakiyesi ne olursa olsun bildirime tabi tutulacaktır.
Son 3 yıldır hesap sahibi tarafından para yatırma/çekme gibi bir hesap hareketi gerçekleştirilmeyen ve son 6 yıldır hakkında finansal kuruluş ile iletişime geçilmeyen hesaplar ise bakiyeleri 1.000,00 ABD Dolarını aşmamaları halinde otomatik bilgi değişimi yönünden hareketsiz hesap olarak değerlendirilecektirler ve bildirime tabi tutulmayacaklardır.
Türkiye’de bir hesabınız varsa ve eğer yurt dışında ikamet ediyorsanız, bu otomatik bilgi paylaşım çerçevesine girmektedir. Hesap açıldığı süreç içinde Türkiye’de yaşamıyorsanız ancak süreç içinde adres Türkiye’ye taşındıysanız ve gelecek süreçte ikamet adresinizi Türkiye’ye taşıyacaksanız, hızlı şekilde bankalara giderek adres bilginizi güncellemeniz gerekmektedir. Adres bilgileri güncellendiği takdirde, artık Türkiye’de yaşıyorsanız otomatik bilgi paylaşımı kapsamına girmeyeceksiniz.
Değişime tabi tutulacak bilgiler şunlardır;
• İlgilinin adı ve soyadı,
• Adresi,
• Yerleşik olduğu ülke ve vergi kimlik numarası,
• Doğum yeri ve tarihi,
• Hesap numarası, hesap bakiyesi ya da değeri,
• Hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı gibi bilgilerden oluşmaktadır. Gayrimenkul (ev, bina, arsa, vb.) ve taşıt bilgileri ile hesap hareketleri detayı paylaşılmayacaktır. Örneğin, kira geliri olanların hesabına kira ücreti yattığı bilgisi paylaşılmayacaktır.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 2020 yılında bilgi paylaşımı yapılmasına karar verilen ülkelere, 2019 yılına ilişkin bilgiler gönderilecek olup, daha önceki yıllara ilişkin otomatik bilgi değişimi söz konusu değildir. Türklerin yoğun olarak yaşadığı beş ülkede yaşayanların, Türkiye’de açtıkları finans hesaplarının bilgisi, 31 Aralık 2020 gününden 2021 Eylül ayı sonuna kadar aktarılacaktır.
2-Kimlerin Şahsi Bilgileri İlgili Ülkelerle Paylaşılacaktır?
a)1 Temmuz 2017 tarihinden önce bankalarda hesap açmış kişi ve kurumlardan,
b)Türkiye dışında ikamet kaydı, yazışma adresi, telefon numarası (Türkiye’de bir telefon numarası yoksa), yurt dışı bir hesaba düzenli fon transferi talimatı, yurt dışında bir kişiye verilmiş vekâletname gibi göstergelerden herhangi biri bulunanlar,
c)İlk kez 1 Temmuz 2017 tarihinden sonra bankalarda hesap açmış kişi ve kurumlardan; yurt dışı yerleşik olduğuna ilişkin kendi yazılı beyanı bulunanlar ile Türkiye’de yerleşik olduğunu beyan etmesine karşın bunu teyit edemeyenler,
d)Türkiye’de yerleşik olmakla birlikte, yurt dışında yerleşik kişiler tarafından kontrol edilen ve gelirleri aktif bir ticari faaliyetten ziyade ağırlıklı olarak faiz, kar payı gibi pasif getirilerden oluşan tüzel kişiler ve bunları kontrol edenler, bildirim kapsamında yer almaktadırlar.
Bilgi değişiminde kriter vatandaşlık değildir, vergi amaçları yönünden yerleşikliktir (ikamet adresidir). 1/7/2017 tarihinden önce ve sonra açılan hesapların incelenme yöntemleri farklıdır. 1/7/2017 tarihinden sonra açılan hesaplarda kişinin Türkiye’de yerleşik (mukim) olduğunu beyan etmesi ve bu beyanın hesap açılışında alınan diğer bilgiler ile çelişmiyor olması halinde beyanın makul olduğu kabul edilir ve hesaba ilişkin bilgiler bildirilmez.
Hesap sahibinin Türkiye’de yerleşik olduğunu beyan etmesi ve bu beyanın teyit edilebilmesi durumunda, hesaba ilişkin bilgiler, bildirim kapsamından çıkmaktadır. Söz konusu teyidi sağlamaya yönelik olarak; Türkiye Adres Kayıt Sistemi kaydının oluşması veya ikametgâh belgesinin, ilgili adına en fazla üç ay içerisinde düzenlenmiş abonelik gerektiren bir hizmete (elektrik, su, doğalgaz, telefon vb.) ilişkin faturanın, bir kamu kurumundan düzenlenmiş ve Türkiye adresi içeren belgenin bankalara ibrazı gibi yöntemlerden herhangi biri kullanılabilecektir.
3-Yurt Dışında İkamet Edenlerin Türkiye’de Kurdukları Şirketler Bilgi Değişimi Kapsamında Mıdır?
Türkiye’de kurulmuş bir şirketin, üretim ya da mal alım-satımı gibi aktif bir ticari faaliyetle uğraşması durumunda, ortağı yurt dışında yerleşik de olsa, kurum hesabı otomatik bilgi değişimi kapsamına girmemektedir. Diğer taraftan, hesap sahibi şirketin gelirlerinin ağırlıklı olarak aktif ticaretten ziyade faiz, kar payı gibi pasif gelirlerden oluşması halinde bu şirketin hesap bilgileri otomatik bilgi değişimi kapsamına girebilecektir.
4-Finansal Kuruluşlar Bildirim Kapsamındaki Müşterilerini Nasıl Tespit Edeceklerdir?
Finansal kuruluşlar, müşterilerinin aşağıdaki bilgilerine göre bildirim kapsamındaki kişileri tespit edecektir;
a) İlgili ülkede yerleşik (mukim) olduğuna ilişkin kayıt,
b) İlgili ülkede güncel yazışma ya da ikametgah adresi,
c) İlgili ülkede kayıtlı telefon numarası (Türkiye’de bir telefon numarası yoksa),
d) Mevduat hesapları dışındaki hesaplardan ilgili ülkedeki hesaplara düzenli fon transferi
talimatı,
e) İlgili ülkede adresi bulunan bir kişiye verilmiş temsil veya imza yetkisi (vekaletname),
f) Finansal kuruluşun kayıtlarında başka bir adres olmaması halinde posta bekletme,
servisi talimatı veya posta gönderisi için belirtilen adres
.
5-Bilgi Paylaşımının Engellenmesi Mümkün müdür?
Otomatik Bilgi Değişimi uygulaması, uluslararası anlaşmalar kapsamında gerçekleştirildiğinden dolayı, hesap sahiplerinin Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında verilerinin yurt dışına aktarılmasına rıza göstermediği yönünde dilekçe vermesi suretiyle kapsam dışında kalması mümkün değildir. Paylaşım kriterlerini taşıyan hesaplara ait bilgilerin, başvuru, dilekçe, itiraz ve dava gibi yöntemlerle otomatik değişimin dışında bırakılması mümkün değildir.
6-Sonuç
Vatandaşların ileriki dönemde yapılacak bildirimlerin doğruluğunun korunması adına, iletişim/ikametgâh bilgilerini ve yukarıda belirtilen bilgileri güncel tutmaları gerekmektedir. Aksi takdirde yukarıda belirtilen şahsi bilgiler, uluslararası sözleşmeler uyarınca ilgili ülkelerle paylaşılacaktır.
Av. Anıl Coşkun, LL.M. (Mainz)
info@anil-coskun.com
www.anil-coskun.com
Web sitemizdeki tüm makale ve içeriklerin telif hakkı Av. Anıl Coşkun’a aittir. Tüm makaleler hak sahipliğinin tescili amacıyla elektronik imzalı zaman damgalıdır. Sitemizdeki makalelerin kopyalanarak veya özetlenerek izinsiz bir şekilde başka web sitelerinde yayınlanması halinde hukuki ve cezai işlemlere başlanılacaktır.